NATO hava sahasına yaklaşan bir yabancı kuvvet uçağı ya da bir problem nedeni ile iletişim kurulamayan bir sivil uçak tespit edildiğinde, NATO Operasyon Merkezi alarma geçer, savaşta veya çatışma önlemek için, barışta ise sivil uçuşların güvenliği için hemen Scramble (Alarm Reaksiyon) verilir.
15 dakika gibi kısa bir sürede NATO üyelerine bağlı kuvvetlerden birinin jetleri bu bilinmeyen uçağa angaje olarak durumunu anlamaya çalışır, telsiz iletişimi kurulamazsa görsel olarak tanımlanır, iletişime geçilir. Bu tür olaylarda mutlak başarının yolu da eğitim ve tatbikatlardan geçmektedir.
6 Mart 2023 Günü NATO daveti ile Türk Hava Kuvvetleri ve Romanya Hava Kuvvetlerinin birlikte gerçekleştirdiği böyle bir tatbikatı gözleme imkanımız oldu.
Romanya Hava Kuvvetlerine ait C-27J Spartan içinde 26 gazeteci ile birlikte Bükreş’ten Fetesti yakınlarındaki Borcea’ya gidiyorduk. Burası NATO’nun güneydoğu kanadındaki hava sahasını denetlediği Romanya’nın 86. Hava üssünün bulunduğu yer.
Geçen yılın sonundan bu yana Türk savaş pilotları, Rusya’nın 2014’te Kırım’ı ilhak etmesinin ardından NATO hava sahasının bütünlüğünü korumak amacıyla başlatılan bir görev olan Geliştirilmiş Güney Hava Polisliği’ne destek veriyor. Bu yıl da bu görev Romanya’da icra edilmekte.
Tatbikat gereği önce Romen Hava Kuvvetleri F-16AM uçakları ardından Türk Hava Kuvvetleri 113. Ceylan Filo F-16C Block 40 uçakları bulunduğumuz uçağa yaklaşarak önce inceledi, ardından bize eşlik ederek 86. Hava Üssüne inmemizi sağladılar.
Ardından gerçekleştirilen röportajlarda Türk Hava Kuvvetleri’ne bağlı Binbaşı acil bir durumda, hedefe yaklaşmanın yollarından bahsetti; “İnceleyebiliriz, müdahale edebiliriz. Ya da sorun yaşayan bir uçaksa, bir havaalanına güvenli bir şekilde inmesine yardımcı olabiliriz”
Ayrıca üste havada karşılaşmadığımız ancak üste bulunan bir Fransız Rafale jeti de vardı. Rafale’ler birlikte eğitim yapmak için beş günlüğüne ziyarete gelmişler ancak şu anda NATO hava gözetleme misyonunun bir parçası değiller.
Kendisini Max takma adıyla tanıtan Fransız pilot, bir görevin niteliğinin konuma bağlı olduğunu açıklıyor. “Eğer uluslararası bir bölgeyse, ister Rusya’dan ister başka bir ülkeden bir uçak olsun, herkesin orada uçma hakkı vardır” diyor. Yüzünün yarısı siyah maskeyle kaplı. “Biz sadece ülkelerimizin sınırlarının güvenli olduğundan emin olmak için profesyonel kontroller yapıyoruz.”
Romanya, NATO üyesi ülkeler arasında Ukrayna ile en uzun sınıra sahip ülke. NATO uzun süre doğu kanadında Polonya ve Baltık ülkelerine odaklanmışken, Şubat 2022’de Rusya’nın Ukrayna’nın tamamına saldırmasının ardından Romanya ilgi odağı haline geldi ve güç dengesi değişti. Fransa liderliğinde çok uluslu bir NATO savaş grubu hızla oluşturuldu ve Romanya’da konuşlandırıldı.
